آشنایی با زندان ها در ایران

انواع زندان ها: 1- زندان بسته 2- نیمه باز 3- مراکز حرفه آموزی و اشتغال 4- مراکز اقدامات تامینی وتربیتی از جمله کانون اصلاح و تربیت برای اطفال و نوجوانان

تبصره یک ماده 513 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392

1. زندان بسته: زندانی محصور، با برج های دیده بانی در پوشش داخلی و خارجی دارای حفاظت کامل است.

2. زندان نیمه باز: زندانی است محصور که در پوشش خارجی دارای حفاظت مناسب باشد و در آن زندانیان به صورت گروهی با تعداد کافی مامور مراقبت بدون اسلحه، به کار اعزام می گردند و پس از خاتمه کار مجدداٌ به آسایشگاه های خود عودت داده می شوند.

3. زندان باز: زندانی بدون حفاظت و مامور مراقبت، زندانیان مدت محکومیت خود را در آن با اشتغال به کار یا خدمت می گذرانند و حق خروج از زندان را نداشته و شبها را در نزدیک ترین آسایشگاهی که به همین منظور تعیین شده است استراحت می نماید .

4. برای نگهداری محکومین و متهمین جرائم مواد مخدر و اعتیاد، مجتمع حرفه آموزی و کار درمانی که اردوگاه مرکزی است، ایجاد شده است.

5. مراکز اقدامات تامینی و تربیتی: موسساتی هستند که در آنجا متهمین و محکومین قبل و بعد، یا ضمن اجرای مجازات یا مستقل از آن تا رفع حالتی که آن‌ها را در آینده در مظان ارتکاب جرم قرار می دهد به حکم یا قرار کتبی، مراجع قضائی نگهداری می شوند .

6. کانون اصلاح و تربیت: مکانی است که در آنجا اطفال و نوجوانان بزهکار کمتراز ۱۸ سال تمام برای اصلاح و تربیت وآموزش نگهداری می شوند .

7. بازداشتگاه: محلی برای نگهداری متهمینی است که با قرار کتبی مقامات صلاحیتدار قضائی و قانونی تا اتخاذ تصمیم نهایی به آنجا معرفی می شوند.

البته با عنایت به آیین نامه تفکیک طبقه بندی زندانیان مصوب ۸۶/۰۱/۲۱ که رئیس قوه قضاییه ابلاغ نموده است: در ماده یک آن تفکیک و طبقه بندی را از لحاظ جنس، سن، نوع جرم، وضعیت متهم و محکوم و وضعیت سلامتی، زندانیان را جدا سازی وتعریف کرده است. چنانچه مراجع حسب مورد تصمیم خاصی در خصوص نگهداری زندانی اتخاذ نماید شورای طبقه بندی موظف به رعایت آن می باشد .

• همچنین در خصوص زندانیان اتباع خارجه تاکید بر جدایی از سایر زندانیان شده است .

• مطابق تبصره 2 ماده 513 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 92 که مشعر است : بجز مواردی که در قانون یا در حکم دادگاه تصریح شده است؛ محکومان با توجه به نوع و مدت محکومیت؛ پیشینه و شخصیتشان؛ بر اساس تصمیم شورای طبقه بندی و تایید قاضی اجرای احکام در یکی از بخشهای فوق نگهداری میشوند.

• در این آیین نامه تاکید شده زندانیانی که مخل نظم وانظباط عمومی و یا موجب آزار و اذیت دیگر زندانیان می گردند؛ برابر تصمیم شورای انظباتی حداکثر ۶ ماه در محل جداگانه نگهداری می شوند. زندانیان مذکور شبها در اتاقهای تکنفره در فضای حداقل ۱۰ متر مربع با نور کافی و سرویس بهداشتی مناسب نگهداری می شوند.

• در خصوص مادران زندانی در این آیین نامه تاکید شده است آنها حق دارند فرزند شیر خوار خود را تا سن 2 سالگی در زندان و یا بازداشتگاه ها نگهداری نمایند.

• شایان ذکر است مطابق این آیین نامه، زنان باردار و اطفال شیر خوار با مادرانشان در قسمت جداگانه از زندان یا بازداشتگاه نگهداری می شوند

• همچنین گروه سنی بالای هیجده سال تا سی سال بایستی جدا از سایر زندانیان نگهداری شوند

• ازمنظر دیگر: طبقه بندی زندانیان بر اساس نوع جرم در زندان های با ظرفیت بالای 700 نفر به شرح ذیل است :

• الف : زندانیانی که در جرایم باندی و سازمان یافته، قتل عمدی، سرقت مسلحانه، آدم ربائی، تجاوز به عنف، اسید پاشی و اشرار و سارقین سابق دار محکوم شده اند.

• ب: زندانیانی که محکوم به جرایم مالی مانند کلاهبرداری، رشاء و ارتشاء، اختلاس، جعل و استفاده از سند مجعول، خیانت در امانتف اخلال در نظام اقتصادی، قاچاق کالا، ارز، سرقت فاقد سابقه، ضرب وجرح عمدی زنا ولواط، جرایم بر ضد عفت و اخلاق و نظم عمومی، جرایم غیر عمدی، جرایم بر ضد حقوق و تکالیف خانوادگی،صدور چک بلا محل و محکومین مالی موضوع ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، شده اند.

• ج: جرایم ویژه باحساسیت عمومی نظیر جاسوسی اقدام علیه امنیت کشور

• د: جرایم مربوط به مواد مخدر

• زندان هایی که با ظرفیت اسمی زیر 300 نفر زندانی می باشد بدینگونه است : زندانیان با جرایم قتل عمدی، سرقت مسلحانه، سرقت عادی، آدم ربائی، تجاوز به عنف، اسید پاشی ، جرائم باندی و سازمان یافته، ضرب وجرح عمدی، زنا و لواط و جرائم بر ضد عفت و اخلاق و نظم عمومی جدای از سایر زندانیان نگهداری می شوند.

• زندانیانی که روحانی و نظامی هستند در بندهای جداگانه نگهداری می شوند.

• زندانیان شاغل در زندان ها نیز در بخش جداگانه ای موسوم به (سالن کارگری) نگهداری می شوند .

• معلولین و سایر بیماری های واگیر و بیماران صعب العلاج و لاعلاج تا زمان برخورداری از عفو و یا تخفیف مجازات و همچنین بیماران روانی و مددجویانی که از خدمات مشاوره ای بهره مند می شوند.

• معلولان نابینا حسب مورد (مطابق دستور العمل سازمان و با لحاظ سیاست‌های وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی در محل های جداگانه نگهداری می شوند .

• لازم به ذکر است مطابق این بخشنامه، شورای طبقه بندی می تواند بر حسب تحصیلات، ویژگی های اخلاقی، خصوصیات رفتاری و چگونگی شخصیت زندانیان، آنان را در هر یک از طبقات جدای از طبقه خاص خود قرار دهد .

جهت دریافت مشاوره حقوقی به این قسمت مراجعه کنید.