در آذر ماه 1399 قانونگذار به منظور شناسایی مالکین املاک و مشخص بودن اقامتگاه اشخاص به اصلاح قانون مالیات مستقیم به استناد ماده واحدی به جاگزینی ماده 54 (مکرر) پرداخت و با تصویب این قانون ( قانون اصلاح مالیات املاک خالی از سکنه ) کلیه اشخاص ساکن و مقیم در ایران ملزم هستند اطلاعات وضعیت اقامت و املاک خود را در سامانه ای تحت عنوان سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نمایند .
و با توجه به اینکه کلاً مالیات بر در آمد املاک سه نوع است :
1- مالیات بر در آمد اجاره املاک
2- مالیات بر مستغلات ملک
3- مالیات نقل و انتقال ملک .
علیهذا این مقاله به منظور تنویر اذهان مالکین در تصمیم جدید قانون گذار نسبت به مالیات بر مستغلات ملک پرداخته می شود .
با عنایت به این ماده مذکور، قانونگذار تاکید ورزیده است: در مورد مالیات مستغلات خالی واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیشتراز صد هزار نفر با استناد به سامانه املاک و اسکان ( موضوع تبصره 7 ماده 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم) به عنوان واحدهای خالی شناسایی می شوند و استناد به تبصره 2 ماده 54 مکرر قانون مالیات های مستقیم که مشعر است : وزارت راه و شهرسازی مکلف است حداکثر یک ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون، امکان برقراری پیوند میان کد ملی اشخاص (یا کد شناسایی اتباع غیرایرانی) و کد پستی واحدهای مسکونی را در سامانه ملی املاک و اسکان به صورت خود اظهاری برای کلیه املاک (اعم از دارای سند رسمی، عادی و وکالتی) فراهم نماید.
کلیه اشخاص مکلف‌اند ظرف دو ماه، اطلاعات کد ملی خود و کد پستی واحد مسکونی را (به همراه بارگذاری اسناد مثبته ملکی یا اجاری یا غیره) در سامانه وارد نمایند تا مشمول مالیات بر خانه خالی نشوند. آن واحد مسکونی که سرپرست خانوار، کد ملی افراد تحت تکلف خود را ذیل آن ابراز می‌کند، سکونتگاه اصلی خانوار به شمار می‌آید.
تبصره ۳- سرپرست خانوار به ازای همسر و هر فرد تحت تکفل بالای ۱۸ سال خود می‌تواند یک کد پستی دیگر نیز به عنوان سکونتگاه فرعی معرفی نماید که از مالیات موضوع این ماده معاف خواهد بود. برخورداری از معافیت منوط به ثبت اطلاعات در سامانه طی مهلت تبصره ۲ است
بهر حال همه ساکنین ایران مکلفند در این سامانه ثبت نام کنند و در صورت عدم ثبت نام برخی از مزایای خود را از دست می دهند به عنوان مثال :
عدم امکان افتتاح حساب و عدم تعویض پلاک برای اتومبیل و عدم دریافت دسته چک و حتی عدم دریافت خدماتی مانند بهره برداری از برق و ….
مستند آن :تبصره 8 این ماده که به شرح ذیل است :
تبصره ۸- دستگاه‌های خدمت‌رسان مکلف‌اند ظرف ۳ ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون، به منظور ارائه خدمات زیر به متقاضیان، محل سکونت ثبت شده آنها را صرفاً از سامانه املاک و اسکان، استعلام نموده و آن را ملاک ارائه خدمات قرار دهند:
- ارزیابی جهت بهره‌مندی از سیاست‌های حمایتی
- افتتاح حساب و صدور دسته چک توسط بانک‌ها و مؤسسات اعتباری
- تعویض پلاک خودرو توسط نیروی انتظامی جمهوری اسلامی
- صدور دفترچه بیمه و بیمه‌نامه توسط سازمان تأمین اجتماعی و بیمه مرکزی ایران
- تخصیص خوابگاه دولتی به دانشجویان توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
- تخصیص کد بورسی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار
- تخصیص سهمیه طرح‌های مدیریت ترافیک و آلودگی هوا توسط شهرداری‌ها
- ثبت‌نام مدارس توسط وزارت آموزش و پرورش
- ارسال اسناد و مدارکی نظیر گواهینامه، دسته‌چک، اخطاریه، ابلاغیه و… که بنا به ضوابط قانونی می‌بایست به محل سکونت افراد ارسال شود ..
- صدور انواع پروانه، گواهی و مجوز توسط شهرداری‌هاارائه انواع تسهیلات بانکی مربوط به حوزه مسکن از جمله صندوق پس‌انداز مسکن یکم و یا تسهیلاتی که جهت ارائه آنها املاک مشمول، در رهن بانک قرار می‌گیرد توسط بانک عامل
- ارائه انشعاب جدید آب، برق یا گاز طبیعی توسط وزارتخانههای نیرو و نفت
استعلام از سامانه ملی املاک و اسکان برای دستگاه‌های اجرایی، شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری رایگان خواهد بود.
تبصره ۹- وزارتخانههای نیرو و نفت مکلف هستند سه ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون ( قانون اصلاح مالیات املاک خالی از سکنه )، حسب اعلام سامانه نسبت به تخصیص یارانه مصرف برق و گاز صرفاً به سکونتگاه اصلی ثبت‌شده در سامانه ملی اقدام نمایند و در خصوص سایر اشخاص یا سکونت گاه غیر اصلی، بالاترین پلکان قیمت این حامل‌ها را مبنا قرار دهند
نکته قابل توجه در این قانون ( قانون اصلاح مالیات املاک خالی از سکنه ) این است که قانونگذار تاکید کرده است : پس از ثبت موقعیت ملک اشخاص … کلمه اشخاص شامل اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی است و نیز افرادی که دارای یک واحد مسکونی در یک شهر هستند از مالیات معافند همچنین اگر در شهر دیگری مسکن دیگری دارند به عنوان اقامتگاه دوم آنان محسوب می شود و در این خصوص نیز از مالیات معاف هستند.
و یا چنانچه ملک خود را به افرادی مانند مانند بستگان نزدیک مثل فرزندان یا پدر و مادر ویا خواهر و برادر اجاره داده باشند از مالیات املاک معاف هستند اما چنانچه بیش از دو ملک با وصف این موضوعات داشته باشند بتشند مشمول مالیات املاک خواهند شد و چنانچه در سامانه املاک ملک موصوف را ثبت نکرده باشند در سال اول شش برابر مالیات اولی جریمه می شوند و در سال دوم دوازده برابر و در سال سوم هیجده برابر جریمه می شوند .
